Gilligan’ın Ahlak Gelişim Kuramı: Carol Gilligan, psikoloji ve etik alanında önemli bir akademisyen olup, özellikle ahlak gelişimi ve cinsiyet farklılıkları üzerine çalışmalarıyla tanınır. Gilligan, Lawrence Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramını eleştirmiş ve kendi ahlak gelişimi kuramını geliştirmiştir. Bu makalede, Gilligan’ın Ahlak Gelişim Kuramı ve bu kuramın önemi hakkında bilgi verilecektir.
Gilligan’ın Kohlberg Eleştirisi
Gilligan, Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramının, erkek çocukları ve erişkin erkekler üzerinde yapılan çalışmalar temel alınarak oluşturulduğunu ve kadınların ahlak gelişimine özgü yönlerinin göz ardı edildiğini savunmuştur. Bu nedenle, Gilligan, Kohlberg’in kuramının cinsiyetçi olduğunu ve kadınların ahlaki düşüncelerini tam olarak yansıtmadığını iddia etmiştir.
Gilligan’ın Ahlak Gelişim Kuramı: Bakım Etik Yaklaşımı
Gilligan’ın ahlak gelişim kuramı, kadınların ahlaki düşünce süreçlerine daha fazla vurgu yapar ve “bakım etik” olarak adlandırılan bir yaklaşımı benimser. Bakım etik yaklaşımı, ilişkilerin ve empatinin önemine odaklanır. Gilligan’a göre, kadınlar ahlaki kararlarını ilişkiler ve duygusal bağlam temelinde değerlendirirken, erkekler daha çok adalet ve evrensel prensiplere dayanan düşüncelere yönelir.
Gilligan Ahlak Gelişim Kuramı üç seviye bulunmaktadır:
- Özgecilik ve bireyselci bakış açısı: Bireyler başkalarının ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamaya odaklanır. Kendi ihtiyaçlarını göz ardı edebilir. Bu seviye özellikle kadınlar arasında yaygındır ve kadınların özgecil davranışlarını yansıtır.
- İyi adamlık ve bencilik: Bu seviyede, bireyler kendi ihtiyaçlarına ve çıkarlarına önem vermeye başlar. Ancak, bu durum başkalarının ihtiyaçlarına duyarsızlık olarak algılanabilir ve bireyler, kendilerini iyi ve kötü arasında bir dengeyi sağlamaya çalışır.
- Bakım ve sorumluluk: Bu seviyede, bireyler başkalarının ve kendi ihtiyaçlarını dengede tutarak, hem kendilerine hem de başkalarına karşı sorumluluklarını yerine getirme bilincine ulaşır. Bu aşamada, bireyler ilişkilerine önem verir ve empati ve bakım yoluyla daha sağlıklı ve dengeli ahlaki kararlar alabilir.
Gilligan Ahlak Gelişim Kuramı: Önemi
Gilligan’ın ahlak gelişim kuramı, ahlaki düşünce ve karar verme süreçlerinin cinsiyete göre nasıl farklılaştığını ve kadınların ahlaki değerlendirmelerinde ilişkilerin ve duygusal bağların önemini vurgular. Bu nedenle, Gilligan’ın kuramı, kadınların ahlaki düşüncelerini anlamak ve değerlendirmek için önemli bir araçtır.
Gilligan’ın çalışmaları, ahlak gelişimi ve cinsiyet farklılıkları alanında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu çalışmalar, özellikle eğitim, psikoloji, sosyal hizmet ve etik gibi disiplinlerde, cinsiyet farklılıklarının dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır. Ayrıca, Gilligan’ın bakım etik yaklaşımı, etik ve ahlak alanında yeni bir perspektif sunarak, adalet temelli yaklaşımların ötesine geçmeyi hedeflemiştir.
Sonuç olarak, Carol Gilligan’ın ahlak gelişim kuramı, ahlaki düşünce ve değerlendirme süreçlerinde cinsiyet farklılıklarının önemini vurgulamakta ve kadınların ahlaki düşüncelerini daha iyi anlamamıza katkı sağlamaktadır. Bakım etik yaklaşımı ise, etik ve ahlak alanlarında yeni bir perspektif sunarak, ilişkilerin ve empatinin önemine dikkat çekmektedir.